Evangelie van zondag 07 mei: Johannes 14, 1-12

By Carlo Miglietta On 7 mei 2023

Evangelie van zondag 07 mei, Johannes 14, 1-12: Jezus troost zijn discipelen

14 Laat uw hart niet verontrust worden. Jij gelooft in God; geloof ook in mij. 2 Het huis van mijn Vader heeft veel kamers; als dat niet zo was, zou ik je dan hebben verteld dat ik daarheen ga om een plaats voor je klaar te maken? 3 En als ik heenga en een plaats voor je klaarmaak, kom ik terug en neem je mee om bij mij te zijn, zodat jij ook kunt zijn waar ik ben. 4Je kent de weg naar de plaats waar ik heen ga.

Jezus de weg naar de vader

5 Thomas zei tegen hem: "Heer, we weten niet waar u heen gaat, hoe kunnen we dan de weg weten?"

6 Jezus antwoordde: "Ik ben de weg en de waarheid en het leven. Niemand komt tot de Vader dan door mij. 7 Als je me echt kent, zul je ook mijn vader kennen. Vanaf nu ken je hem en heb je hem gezien.

8 Filippus zei: "Heer, laat ons de Vader zien en dat is genoeg voor ons."

9 Jezus antwoordde: 'Ken je me niet, Filippus, ook al ben ik al zo lang bij jullie? Iedereen die mij heeft gezien, heeft de Vader gezien. Hoe kun je zeggen: 'Laat ons de Vader zien'? 10 Gelooft u niet dat ik in de Vader ben en dat de Vader in mij is? De woorden die ik tegen je zeg, spreek ik niet op eigen gezag. Het is veeleer de Vader, die in mij leeft, die zijn werk doet. 11 Geloof me als ik zeg dat ik in de Vader ben en dat de Vader in mij is; of op zijn minst geloven in het bewijs van de werken zelf. 12 Voorwaar, Ik verzeker jullie: wie in Mij gelooft, zal de werken doen die Ik heb gedaan, en ze zullen nog grotere dingen doen, want Ik ga naar de Vader.

Beste zusters en broeders van Genade, Ik ben Carlo Miglietta, dokter, bijbelgeleerde, leek, echtgenoot, vader en grootvader (www.buonabibbiautti.it).

Ook vandaag deel ik met jullie een korte meditatie over het evangelie, met bijzondere verwijzing naar het thema barmhartigheid.

Johannes brengt in een enkele verhandeling (Jh 13:31-17:26) veel van Jezus' leringen samen, volgens het literaire genre van “testamenten” of “afscheidsrede” (Gn 47:29-49:33; Dt; Js 22-24; 1 Kr 28-29; Tb 14:3-11; Handelingen 20:17-38…).

De eenheid wordt gegeven door de dramatische psychologische sfeer. Het is een eschatologisch discours, dat wil zeggen met betrekking tot de laatste tijden, maar de Kerk die het verkondigt, weet dat het eschaton al volbracht is in het paasmysterie.

Laten we kort de passage analyseren die de liturgie van vandaag ons presenteert (Johannes 14:1-12)

Tekst:

v. 1: Geloof: het Hebreeuwse woord, van de stam 'mn' (waarvan “amen”!) duidt op aanhankelijkheid, standvastigheid; Het geloof moet zowel tot de Vader als tot de Zoon gericht zijn.

v. 2: woningen: in de joodse apocalyptiek werd het hemelse huis van God voorgesteld als een groot paleis vol kamers; maar hier wordt verwezen naar een thema dat Johannes zo dierbaar is: de menèin en, het blijven, het verblijven bij Jezus en de Vader.

v. 3: er wordt gesproken over de tweede komst van Jezus, wat voor ons het moment van onze dood zal zijn, waarin we Jezus in heerlijkheid zullen ontmoeten.

v. 5: Thomas is het type van de trouwe discipel, maar die altijd bezwaren en vragen opwerpt.

v. 7: vanaf nu: het is het 'uur' van de allerhoogste openbaring.

v. 10: Jezus' woorden zijn werken (Augustinus en Chrysostomus). Maar er is hier sprake van een 'progressief parallellisme': werken bevestigen het Woord.

exegese:

Jezus keert terug naar de Vader om een plaats voor ons klaar te maken

De verheerlijking van de Vader en de Zoon vindt plaats in de terugkeer naar de Vader.

De Zoon, die bij God was (Joh 1:1-2), kwam voort uit de Vader en werd vlees (1:14), en kwam onder ons wonen.

Maar het doel van zijn incarnatie was om de menselijke natuur, haar vergankelijkheid, haar sterfelijkheid, haar zonde op zich te nemen, haar beperking te overwinnen door haar in de sfeer van God te brengen.

Christus beleeft de menselijke ervaring ten volle, zelfs tot in de dood, om haar te transcenderen, haar te goddelijk te maken.

Hij, door zijn incarnatie, dood, verrijzenis en hemelvaart, maakt ons deelgenoot van zijn goddelijk leven, herenigt ons met de Vader.

Nu wordt door hem de grens tussen het eindige en het oneindige, tussen het sterfelijke en het eeuwige, tussen de mens en God opgeheven.

We kunnen nu altijd bij God blijven: dit is de symbolische betekenis van de verhandeling over “plaats” en “verblijf”: “In die dagen zul je weten dat Ik in de Vader ben en jij in mij en Ik in jou” (Joh 14 :20).

Onze droom van oneindigheid, onze behoefte aan eeuwigheid, onze honger en dorst naar God is vervuld (Sl 42:2-3).

Deze vergoddelijking wordt nu al gerealiseerd in het Geloof, maar we zullen het pas na de dood gerealiseerd zien: dit is de betekenis van “Je zult mij later volgen” in v. 36. 2 Kor 5:1 zegt: “Want we weten dat wanneer dit lichaam, onze verblijfplaats op aarde, wordt verwijderd, zullen we van God een woning krijgen, een eeuwige woning, niet door mensenhanden gemaakt, in de hemel.

Jezus is de weg

v. 6 ("Ik ben de weg, de waarheid en het leven") heeft meerdere interpretaties gehad. De la Potterie vat ze als volgt samen:

(a) Jezus is de weg (odòs) gericht op een doel dat waarheid en/of leven is:

– de Griekse Vaders zeggen dat de weg en de waarheid naar het leven leiden.

– de Latijnse kerkvaders zeggen dat Jezus de weg is die naar waarheid en leven leidt:

– anderen bevestigen volgens het gnostische dualisme dat de ziel onderweg opstijgt naar de sfeer van waarheid en leven.

b) Jezus is de weg, waarvan waarheid en leven een uitleg zijn.

Jezus is de weg omdat hij de waarheid en het leven is.

Jezus specificeert: "Niemand komt tot de Vader dan door mij" (v. 6). Hij is de weg omdat hij de waarheid is, de openbaring van de Vader (vv. 7 en 8). Hij is de weg omdat hij het leven is (vv.10-11).

Deut 30:15-20 confronteerde de mens al met de weg van het leven en de weg van de dood. De gemeenschap van Qumram noemde zichzelf simpelweg "de weg". De vroege kerk noemt zichzelf ook vaak gewoon "de weg" (Handelingen 9:2; 18:25; 19:9.23; 22:4; 24:14.22).

Deze "weg" naar God is alleen Jezus Christus. Reeds was de Doper gekomen “om de weg des Heren te bereiden” (Mc 1).

En in Johannes 10: 9 herhaalt Jezus dat hij de enige weg naar redding is: “Ik ben de deur. Wie door mij binnenkomt, zal worden gered”.

Jezus is de waarheid

Maar in Joh 14:6 vertelt Jezus ons niet alleen wat hij doet, wat zijn rol tegenover de leerlingen is, maar ook wie hij is; hij is de waarheid (alethèia): Jezus is “de eniggeborene van de Vader, vol van genade en waarheid” (Joh 1); “Genade en waarheid zijn door Jezus Christus gekomen” (Joh 14:1); “Als je trouw blijft aan mijn woord, zul je de waarheid kennen en de waarheid zal je vrijmaken” (Joh 17-8); “Hiervoor ben ik in de wereld gekomen: om van de waarheid te getuigen” (Joh 31).

Maar de waarheid is God zelf die zich openbaart in Jezus Christus, terwijl Satan de prins van de leugen is (8:44). Waarheid is het goddelijke heilsplan, niet alleen om gekend te worden in de gnostische zin, maar om verwelkomd en bemind te worden. Deze waarheid wordt niet bereikt door rationele inspanning, maar is een geschenk van God dat met geloof moet worden aanvaard.

Jezus is het leven

Jezus is het leven (zoè): “Alle dingen zijn door hem gemaakt en zonder hem is niets gemaakt van al het bestaande” (1:3). Jezus is “het Woord van het leven, want het leven werd zichtbaar gemaakt, wij hebben het gezien, en hiervan getuigen en verkondigen wij u het eeuwige leven dat bij de Vader was en voor ons zichtbaar werd” (1 Joh 1: 1); “Hij is de ware God en het eeuwige leven” (1 Joh 5).

Dit leven heeft de Vader aan de Zoon gegeven (Jh 5:26), en alleen de Zoon kan het geven aan hen die in hem geloven (Jh 5:21; 5:28). Hij kwam "opdat zij leven hebben en overvloed" (Joh 10); “Ik ben het brood des levens…: als iemand van dit brood eet, zal hij eeuwig leven” (Joh 10:6-48); “Ik ben de opstanding en het leven: wie leeft en in Mij gelooft, zal niet eeuwig sterven” (Joh 51-11).

Laten we ons aan hem vastklampen, laten we ons aan hem hechten. Hij alleen leidt ons naar de waarheid en het leven. De andere paden zijn allemaal paden van leugens en dood. Maar hoeveel tijd verspillen we aan het zoeken naar andere paden, of het uitvechten onderweg. Alleen Jezus telt: alleen een volhardend en volledig geloof in Hem. Al het andere is secundair. Hij alleen is de Middelaar (de weg), de Onthuller (de waarheid), de Verlosser (het leven).

Jezus is in de Vader en de Vader in hem

Deze passage bevat een diepgaande trinitarische theologie over de relatie tussen de Vader en de Zoon. In een prachtige voortzetting wordt in v. 7 gezegd dat Jezus kennen betekent de Vader kennen, en in v. 10 dat de Vader en de Zoon elkaar bewonen. Jezus had dit al verkondigd in Johannes 10:30 en 10:38, uitspraken die de Joden godslasterlijk vonden en hem daarom probeerden te stenigen.

In Johannes zijn we op het toppunt van openbaring over de ware aard van God, die Zichzelf aan ons presenteert als Eén, maar in drie verschillende Personen. In Johannes onthult de Minnaar zijn diepste innerlijke dynamiek aan de geliefde, aan ons zondaars.

Goede genade voor iedereen!

Wie een meer volledige exegese van de tekst wil lezen, of wat inzichten wil, vraagt mij om migliettacarlo@gmail.com.