II Paaszondag B – Het delen van goederen, teken van de ontmoeting met de verrezen Jezus
Lezingen: Handelingen 4:32-35; 1 Johannes 5:1-6; Johannes 20:19-31
De opstanding van Jezus, een historische gebeurtenis
Het Evangelie van vandaag verkondigt ons krachtig dat de opstanding van Jezus een historisch, reëel feit is. De kritische of rationalistische school, die in de 1700e eeuw ontstond, had dit betwist: de apostelen zouden misleid zijn geweest over de dood van Jezus (theorie van de schijnbare dood), of over het graf (verkeerde identificatie, diefstal van lijk…), of over de verschijningen (collectieve hallucinaties, parapsychologische verschijnselen, een dubbel…). De mythische school, in het protestantse kamp, beweert aan het einde van de negentiende eeuw dat de opstanding zelf een voorwerp van het geloof is, en niet de grondslag ervan: het is een mythe, een prachtige legende, een manier om te zeggen dat de boodschap van Christus nog steeds actueel is. leeft voor ons, net zoals we zeggen: “Che Guevara leeft”…
Maar de Evangeliën reageren door het realisme van de gebeurtenis van de Opstanding te onderstrepen: het lichaam van de dode Christus is uit het graf verdwenen, zoals zijn eigen tegenstanders toegaven (Mt 28-11); de verrezen Jezus kan aangeraakt worden (Evangelie van vandaag: Joh 15-20) en eet met de leerlingen (Evangelie van volgende zondag: Lc 25-28; vgl. Handelingen 24:41). Johannes vertelt ons dat de “Zoon van God” werkelijk “kwam met water en bloed” (tweede lezing: 43 Johannes 10), waarbij hij de historiciteit ervan benadrukt: en vat zo de concreetheid van het apostolische getuigenis samen: “Wat we hebben gehoord, wat we hebben met onze ogen gezien, wat we hebben overwogen, en wat onze handen hebben aangeraakt, dat wil zeggen het Woord van het leven (want het leven is zichtbaar geworden, we hebben gezien...), wat we hebben gezien en gehoord, verkondigen we ook voor u” (41 Johannes 1:5-6).
Hetzelfde Lichaam van Jezus, maar getransfigureerd
Natuurlijk gaat Jezus ook door muren heen (Joh 20:19), de Magdalena houdt hem voor de tuinman en identificeert hem pas als ze bij haar naam wordt geroepen (Joh 20:11-18), de twee leerlingen van Emmaüs lopen met hem mee Na een lange tijd en hem pas herkennen bij het breken van het brood (Lc 24:13-35), beseffen de discipelen pas na een wonderbaarlijke vangst dat hij de Heer is (Joh 21:4-7). De evangelieverslagen benadrukken dat aan de ene kant het lichaam van de Heer precies is zoals het voorheen was, en aan de andere kant dat het een gedaanteverwisseling heeft ondergaan. Zoals Paulus zal zeggen: “Zo… de opstanding van de doden: men zaait vergankelijk en staat onverderfelijk op…; men zaait een dierlijk lichaam en brengt een geestelijk lichaam voort” (1 Kor. 15:42-54). Er is dus continuïteit maar tegelijkertijd een diepgaande diversiteit tussen de perceptie van Christus vóór en na zijn opstanding. Maar de wederopstanding is geen blunder (kritische school) of een mooie hoop (mythische school): het is een concreet, historisch feit, ook al overstijgt het de geschiedenis door metahistorisch te worden; een echte gebeurtenis die een groep angstige Joden, opgesloten in een kamer (Joh 20:19), veranderde in moedige apostelen die hun getuigenis over de hele aarde verkondigden tegen de prijs van hun bloed.
De nieuwe paasethiek: delen
De concreetheid van hun ervaring vertaalt zich in de concreetheid van een nieuwe manier van leven: de paasethiek die voortvloeit uit de opstanding van Jezus is die van delen. In de eerste lezing wordt de christelijke gemeenschap gepresenteerd als een model van solidariteit: “één hart en één ziel” zijn wordt onmiddellijk vertaald in het feit dat “niemand als zijn eigendom claimde wat hem toebehoorde, maar dat alles onder hen gemeenschappelijk was” (Handelingen 4:32-35). Om een discipel van Christus te zijn, moet men zijn bezittingen verkopen en delen met degenen die er geen hebben (Mt 19:21; Lc 12:33). En geven wij vandaag de dag, als individuen, als groepen, als parochies of als kloosters, nog steeds dit concrete teken van de Paasgebeurtenis aan de wereld? “Hierdoor zullen allen weten dat jullie mijn discipelen zijn: als jullie elkaar liefhebben” (Joh 13): misschien zijn we niet geloofwaardig in onze verkondiging juist omdat we niet langer de nieuwe paasethiek van de gemeenschap van goederen naleven?