Evangelie voor zondag 28 april: Johannes 15:1-8
V Zondag van Pasen B
"1 Ik ben de ware wijnstok, en mijn Vader is de boer. 2 Elke tak die bij mij geen vrucht draagt, snijdt hij af, en elke tak die wel vrucht draagt, snoeit hij zodat hij meer vrucht kan dragen. 3 Je bent al puur vanwege het woord dat ik je heb verkondigd. 4 Blijf in mij, en ik in jou. Net zoals de rank uit zichzelf geen vrucht kan dragen tenzij hij in de wijnstok blijft, kunt u dat ook niet doen tenzij u in mij blijft. 5 Ik ben de wijnstok, jij bent de takken. Hij die in mij blijft, en ik in hem, draagt veel vrucht, want zonder mij kun je niets doen. 6 Wie niet in mij blijft, wordt weggeworpen als de rank en verdroogt; dan verzamelen ze hem, gooien hem in het vuur en verbranden hem. 7 Als je in mij blijft en mijn woorden in jou blijven, vraag dan wat je wilt en het zal je aangedaan worden. 8 Hierin wordt mijn Vader verheerlijkt: dat jullie veel vrucht dragen en mijn discipelen worden.’
Joh 15: 1-8
Beste zusters en broeders van de Misericordie, ik ben Carlo Miglietta, dokter, bijbelgeleerde, leek, echtgenoot, vader en grootvader (www.buonabibbiaatutti.it). Ook vandaag deel ik met jullie een korte meditatieve gedachte over het evangelie, met speciale verwijzing naar het thema van genade.
Het Evangelie van vandaag (Joh 15-1) is een mashal, een Joods literair genre dat gelijkenissen en allegorieën omvat, dat we al tegenkwamen in de afbeeldingen van de Schaapspoort en de herder (Joh 8-10),
Jezus presenteert zichzelf als ‘de ware wijnstok’. Voor deze afbeelding hebben we verschillende referenties:
(a) de oudtestamentische verwijzing:
– collectief symbool: soms verwijzend naar Israël als Gods volk, waarbij de nadruk wordt gelegd op het eigendom van de Heer (Js 5:1-7; 27:6-2; Hos 10:1; Jer 2:21; Ez 19:10-14). Dergelijke symboliek zal vaak worden overgenomen door de synoptische evangeliën (Mc 12:1,11; Mt 20:1-16; 21:28-32…);
– individueel symbool: duidt vaak de Messias aan (Sl 80:15-16; Sir 24:17-21), de eschatologische wijnstok die elke honger en dorst zal stillen: in Johannes wordt zeker verwezen naar de ‘levensboom’ van Genesis (Gen. 1:9), waarvan de vrucht ervoor zorgt dat je ‘als God wordt’ (Gen. 3:5).
(b) de verwijzing naar de eucharistie: in Johannes ontbreekt het verslag van de instelling van de Eucharistie, maar ‘Ik ben het levende brood’ uit Johannes 6:51 en ‘Ik ben de ware wijnstok’ uit Johannes 15:1 vormen een tweeluik vergelijkbaar met "Dit is mijn lichaam" en "Dit is mijn bloed" van de synoptische evangeliën. Aan de andere kant is de beker “de vrucht van de wijnstok” in Mc 14:25 en Mt 26:29.
c) vereniging met Jezus: “Jezus is de eschatologische wijnstok, omdat hij de Messias is, het overblijfsel van Israël, de Woordwijsheid die de plaats inneemt van de Mozaïsche wet en het nieuwe volk van God van binnenuit bezielt” (Panimolle). Jezus is de “ware” wijnstok, in tegenstelling tot de onvruchtbare synagoge en het jodendom, maar ook tegen alle ideologieën (de staat, religie, macht, economie, materialisme, consumentisme, hedonisme…) die het leven aan de mens beloven. Alleen verenigd met Jezus heeft men leven: buiten Hem is er alleen maar de dood. Het leven van gelovigen hangt af van de intensiteit van de vereniging met Christus: elke andere manier geeft de mens geen “waar” bestaan (Joh. 15:1).
Alleen in Jezus ‘dragen wij vrucht’ (Joh 15): deze zinsnede werd gebruikt tegen Pelagius, die beweerde dat de mens door de natuurlijke kracht van zijn wil en zonder goddelijke hulp het goede tot stand kon brengen: Adam had slechts een slecht doel gesteld. voorbeeld: en Pelagius wordt beantwoord door de definities van het Tweede Concilie van Oranje (5). In tegenstelling tot Pelagius bevestigde de protestantse Reformatie dat de mens intrinsiek slecht was, en dat zijn vrijheid teniet werd gedaan door de zonde van de oorsprong: deze stelling, gebaseerd op dit vers, werd tegengesproken door de proclamaties van het Concilie van Trente (529), waarin de waarde van genade en de mogelijkheid voor de mens, verenigd met Christus, om goede werken te doen.
We moeten “in hem blijven” (“menein ein” komt tien keer terug in verzen 4-10!). Maar het geloofsvoorstel is opnieuw even concreet als altijd: er wordt niet van ons gevraagd om formeel trouw te blijven aan Christus; er wordt niet om intellectuele instemming of een beroep van orthodoxie gevraagd; niet eens een cultische of liturgische dimensie. Er wordt van ons gevraagd om orthopraxie, om ‘vrucht te dragen’ (vv. 2.5.8), om ‘de Vader te verheerlijken’ (v. 8) en om gebed effectief te laten zijn (v. 7). We moeten onze levens transformeren naar het patroon van Christus, door zijn eigen levensbloed naar de wereld te brengen, dat agapisch sap is (1 Joh. 4:8), dat wil zeggen een liefde die op geen wederkerigheid wacht, die pure opoffering en dienstbaarheid is. We zijn “in de waarheid… als we niet liefhebben met woord of tong, maar met daad…, als we zijn geboden onderhouden en doen wat hem behaagt… Hij die zijn geboden onderhoudt, blijft in God en hij in hem… En dit is zijn gebod: dat wij geloven in de naam van zijn Zoon Jezus Christus en elkaar liefhebben” (1 Johannes 3:18-24). Geloven en liefhebben: geloof en naastenliefde definiëren het christen-zijn: “de mens wordt gerechtvaardigd door het geloof, ongeacht de werken” (Rom 3:28), maar “het geloof is dood als het geen werken heeft” (Jak 2:17).
Het geloof is geen statische situatie, die voor eens en voor altijd gerealiseerd wordt door het sacrament van de doop, maar veeleer een dynamische werkelijkheid: we moeten ons door de Vader laten ‘snijden en ‘snoeien’ (v. 2: ‘airein’ en ‘kathairein’). ”, twee gelijk klinkende werkwoorden die doen denken aan ‘katharos’, ‘wereld’, ‘puur’ uit v. 3). Het is het Woord van de Heer (v. 3), ‘scherper dan een tweesnijdend zwaard’ (Hebreeën 13:4) dat ons voortdurend reinigt, dat ons zuivert, dat ons voortdurend uitdaagt om ons beter en trouwer te maken, armer, beter in staat tot liefde en dienstbaarheid, waarachtiger, evangelischer, christelijker. De gelovige blijft de pijn niet bespaard, maar in het lijden wordt de nieuwe mens geboren (Johannes 16:21). In deze passage wordt niet alleen het moeizame groei- en rijpingsproces van de gelovige in vereniging met Jezus overschaduwd, maar ook het mysterie van het kwaad dat de gelovige soms overkomt en dat in Gods ogen een pedagogische en zuiverende waarde kan hebben.
Merk op hoe alleen de Vader de wijnbouwer is: hij is de enige meester van de wijngaard, en niemand kan zich de macht toe-eigenen om de takken te verwijderen of te snoeien: dit moet ons altijd leiden tot een houding van onthouding van oordeel en grote barmhartigheid tegenover onze broeders en zusters.
“Het ‘gebod’ om te geloven en lief te hebben is geen abstracte oplegging…, maar situeert zich in het wezen en handelen van God, dat beleefbaar wordt in Christus, en concreet in de mensen die door Hem worden ‘genomen’” (E. Jerg) . Degenen die de Heer werkelijk hebben ontmoet, degenen die Hem hebben ontdekt als de enige betekenis van leven en sterven, degenen die ‘in Hem blijven’, weten hoe ze hun hele leven op het spel moeten zetten voor het Evangelie en voor hun broeders en zusters: inderdaad, “wie zijn leven liefheeft, verliest het, en wie zijn leven haat… zal het behouden voor het eeuwige leven” (Johannes 12:25).
Dit klinkt hard, bijna masochistisch: in plaats daarvan is het het recept voor geluk. De God die “de wereld zo liefhad dat hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft” (Johannes 3:10), kan ons alleen maar onze volle vreugde bieden. En het Evangelie van vandaag besluit door ons eraan te herinneren dat we alleen in God leven hebben, terwijl we buiten Hem (het Griekse “choris” uit Joh. 15:5 betekent zowel “zonder” als “ver van”) richting negativiteit en dood gaan. wij zijn als “de rank die wordt weggegooid en verdroogt”, alleen nuttig om “verbrand” te worden (Johannes 15:6).
Gelukkige genade voor iedereen!
Iedereen die een meer volledige exegese van de tekst wil lezen, of wat inzichten wil, gelieve mij te vragen op migliettacarlo@gmail.com.