Barmhartigheid en COMMUNICATIE
Een nieuwe column om enkele wereldproblemen te onderzoeken in het licht van het Jubeljaar, waarbij het woord ‘genade’ wordt afgewezen
Agenten van de staatspolitie controleren mijn bedoelingen bij de metaaldetector: ik ben slechts een pelgrim. Dan, staand in de rij, ga ik door de Heilige Deur van Sint-Jan van Lateranen, de kathedraalbasiliek van Rome, in een groep.
Ik voel me als een nieuwe Dante, een pelgrim naar Rome – Romeo, zoals de Opperste Dichter zei – voor wat het eerste Jubileum van het Christendom was. Het was de jaren 1300. En een novice Petrarca, ook aanwezig bij het volgende, in 1350. Net als zij heb ik echter alleen een passie voor woorden.
De aanleiding is het Jubeljaar van de wereld van de communicatie, dat in het Lateraans kerkgebouw begint met een boeteviering.
De dag is niet toevallig gekozen: het is 24 januari en we herdenken Sint Franciscus van Sales, een Franse bisschop, beschermheer van journalisten en, meer in het algemeen, van communicatoren.
Zoals gebruikelijk werd om 12.00 uur de boodschap van paus Franciscus voor de komende Wereldcommunicatiedag, de LIX, openbaar gemaakt.
In de tekst waarschuwt de paus voor de huidige situatie: “in onze tijd, gekenmerkt door desinformatie en polarisatie, waar een paar machtscentra een ongekende massa aan data en informatie controleren.”
Door zijn ogen te openen voor de macht van conditionering die wordt uitgeoefend, in plaats van bedreigd, door een paar technocratische oligarchen die miljarden dollars waard zijn, nodigt hij uit tot een moeilijke en kostbare stap: een struikelblok te zijn, een voorbeeld dat twijfel zaait over de hele constructie; in feite "wekt communicatie vandaag de dag te vaak geen hoop, maar angst en wanhoop, vooroordelen en wrok, fatalisme en zelfs haat... Ik heb al meerdere malen de noodzaak benadrukt om communicatie te 'ontwapenen', om het te zuiveren van agressie."
Waarschuwing!
Het is niet zo dat het nemen van de do-gooder route en het voorstellen van uitsluitend goed nieuws — wat Engelstaligen “goed nieuws” noemen — een heel slechte oplossing zou zijn. Men moet zeker ruimte laten voor goed nieuws, maar men kan zich daar niet toe beperken.
In plaats daarvan gaat het erom dat je je beroep op een serieuze manier uitoefent,
weg van de twee hedendaagse verleidingen: nepnieuws (nepnieuws) en bevooroordeeld nieuws.
De terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis bracht bij mij de golf van inmenging, zowel intern als extern (lees: Rusland), in herinnering die de verkiezing van de Amerikaanse magnaat in goede banen leidde, eerst het verloop van zijn presidentiële termijn, en daarna.
Destijds werd de nadruk gelegd op de term post-truth, een slecht woord voor “argumentatie, gekenmerkt door een sterk beroep op emotie, die, gebaseerd op wijdverbreide overtuigingen en niet op geverifieerde feiten, de neiging heeft om als waar te worden aanvaard, en de publieke opinie beïnvloedt” (cit. Treccani).
Kan een overheidsbelofte gebaseerd zijn op regelrechte leugens die op sluwe wijze verspreid worden?
Hoewel dit eerste punt ons allemaal als communicatoren aangaat, min of meer bewust, aangezien de sociale wereld de menselijke wereld is binnengedrongen, is het tweede punt meer gericht op hen die beroepshalve communiceren, kortom, van journalisten tot en met mensen die minder mobiel zijn.
Het is geschiedenis uit ons nabije verleden. In de maanden van de oorlog die uitbrak tussen Israël en Hamas, na de gruwelijke slachting en massaontvoeringen op 7 oktober 2023, was de wereld verdeeld in partijdige aanhangers. Toen het nieuws de beruchte aanval aankondigde, wapperden er vlaggen van Israël in de ramen van huizen. Toen Netanyahu daarentegen beruchte represailles beval op door Hamas gedomineerd gebied, doken er vlaggen van Palestina op.
Complexe situaties worden nooit gevolgd door eenvoudige verklaringen.
Dat is waar communicatoren voor zijn: geduldig en bekwaam de werkelijkheid uitleggen.
Wee des te meer is het een vernedering om de lezer/kijker/gebruiker dingen duidelijk te kunnen vertellen, en is het een triviale weergave van verhalen.
Ook voor het jubileum van de wereld van de communicatie werd op zaterdag 25 januari in de Paulus VI-zaal een ochtend van diepgaande discussie georganiseerd. Ik werd getroffen door de woorden van Maria Resa, een Filipijnse journalist en voormalig Nobelprijswinnaar voor de Vrede in 2021, samen met Dmitri Moeratov, redacteur van het Russische onafhankelijke tijdschrift Novaja Gazeta, “voor hun inspanningen om de vrijheid van meningsuiting te beschermen, wat een voorwaarde is voor democratie en duurzame vrede”, zo staat in de motivatie.
"In de jacht op macht en geld heeft technologie een sluwe manipulatie van de democratie mogelijk gemaakt", aldus het rapport. Bovendien "heeft Big Tech sociale media getransformeerd van een hulpmiddel voor verbinding tot een wapen van massagedragsengineering. Ze verzilveren haat; ze versterken onze verdeeldheid; en ze ondermijnen systematisch ons vermogen tot genuanceerd denken en empathie."
Tot slot zei de journaliste die in haar land werd vervolgd: “Het bedrijfsmodel van Big Tech – surveillancekapitalisme – is gebaseerd op een fundamenteel verraad van de menselijke waardigheid, waarbij dataprivacy een mythe is geworden en AI en algoritmen ons hebben gekloond en gemanipuleerd.”
Het basisthema van Ressa's lezing was de relatie tussen communicatie en democratieEen grens die onmiddellijke inzet vereist.
Francesco Di Sibio
Hoofd van de afdeling Sociale Communicatie
Aartsbisdom Sant'Angelo dei Lombardi-Conza-Nusco-Bisaccia
Volgend onderwerp: Genade en vrede
Lees eerdere artikelen
Bron
Beeld
- Afbeelding digitaal gemaakt door spazio + spadoni